Müharibə cinayətləri anlayışı 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində beynəlxalq humanitar hüququn təfsir olunması ilə ortaya çıxıb. 1899 və 1907-ci illərdə qəbul edilmiş Haaqa Konvensiyaları müharibə aparan tərəflərin müəyyən vasitə və üsullardan istifadəsini qadağan etməyə yönəlib. Missiya.Az Report-a istinadən xəbər verir ki, bu fikirlər Ukrayna mətbuatında dərc olunmuş “Ukrayna və Azərbaycana qarşı hərbi cinayətlər” sərlövhəli yazının girişində qeyd olunub.
Yazıda bildirilir ki, ötən əsrdə beynəlxalq müqavilələrlə birlikdə müharibənin aparılması üçün, xüsusən də həm daxili, həm də xarici silahlı münaqişələrdə qeyri-qanuni silahların tətbiqi ilə bağlı mürəkkəb hüquqi normalar yaranıb, bu gün bu normalar “Beynəlxalq humanitar hüquq” adlanır və bu baxımdan həm Ukrayna, həm də Azərbaycan qanlı münaqişələr zamanı hərbi cinayətlərlə üzləşiblər.
“Ermənistanın 1992-1994-cü illərdən indiyədək və hətta İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonrakı hərbi cinayətləri də müstəqil beynəlxalq hesabatlarla müəyyən edilib. Bundan əlavə, 2022-ci ilin martında BMT Ukrayna üzrə Müstəqil Beynəlxalq Araşdırma Komissiyası yaradıb və bu komissiya BMT Baş Assambleyası üçün analoji hesabat hazırlayıb. Komissiyanın 2022-ci ilin oktyabr ayı üçün olan son hesabatında qeyd olunub ki, ilkin araşdırma zamanı 2022-ci il fevralın 24-dən Ukraynada hərbi cinayətlər, insan hüquqları və beynəlxalq humanitar hüququn pozulması hallarının törədildiyi müəyyən edilib və aşkar edilmiş pozuntuların böyük əksəriyyətinə görə məsuliyyəti Rusiya Silahlı Qüvvələri daşıyır”, - yazıda göstərilib.
Məqalənin sonrakı bölümündə həm Ukrayna, həm də Azərbaycana qarşı olan hərbi cinayətlər, beynəlxalq hümanitar hüququn pozulması halları ilə bağlı faktlar göstərilib. Qeyd olunub ki, Müstəqil Beynəlxalq Araşdırma Komissiyası Rusiya Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə kütləvi edamlar, qanunsuz həbslər, işgəncələr, pis rəftar, qanunsuz deportasiya, zorlama və digər cinsi zorakılıq hallarını sənədləşdirib. “Mülki itkilərin sayı artmaqda davam edir. 2022-ci il fevralın 24-dən oktyabrın 17-dək BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlığı (OHCHR) Ukrayna ərazisində 6 306 ölüm və 9 602 yaralanma halı qeydə alıb. Aylarla davam edən döyüşlər ölkənin infrastrukturuna, minlərlə yaşayış binasına, tibb və təhsil sahələrinə ciddi zərbə vurub. Milyonlarla insan evlərini itirib, qaçmağa məcbur olub (2022-ci il oktyabrın ortaları). Yeddi milyondan çox insan Ukraynadan xaricdə sığınacaq tapıb, altı milyondan çoxu isə məcburi köçkündür”, - yazıda deyilir.
Qeyd olunur ki, müharibənin Ukraynaya vurduğu ziyan, iyuna qədər olan hesablamalara əsasən, 350 milyard ABŞ dollarına yaxındır.
Müəlliflər ermənilərin Azərbaycana qarşı hərbi cinayətlərinə də xüsusi yer ayırıb. 20-ci əsrin ortalarında ermənilərin hərbi cinayətlərinin müvəqqəti azaldığı və yalnız Yaxın Şərq və Avropanın ermənilər məskunlaşan bölgələrində gizli fəaliyyət göstərən terror təşkilatlarının fəaliyyətində özünü göstərdiyi bildirilir.
“Ermənistanın azadlığının sirri”, “Erməni ordusu” - ASALA (1975), “Erməni soyqırımı üzrə ədalət komandası” - JCAG (1975), “Yeni erməni müqaviməti” – NMR (1977) və digər ekstremist qrupların mənsubu olan erməni terrorçuları, Fransa, İsveçrə, İtaliya, ABŞ, Livan, Türkiyədəki qruplaşmalar terror əməllərini həyata keçirib. İran və Böyük Britaniyada türkiyəli rəsmilərə hücum 30-dan çox türk diplomatın ölümü ilə nəticələnib. 1970-1990-cı illərdə erməni terror təşkilatları 70-dən çox insanın ölümü ilə nəticələnən yüzlərlə terror aktı törədib. 1980-ci illərdə Ermənistanın Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinə ərazi iddiaları ortaya çıxdı və bunun nəticəsində erməni terror təşkilatlarının fəaliyyəti Azərbaycana yönəldi. 80-ci illərin ikinci yarısında erməni terrorçuları Azərbaycanda sərnişin avtobuslarını və metro qatarlarını partladıblar ki, bu da terror aktı kimi qeydə alınıb. 80-ci illərin sonu və 90-cı illərin əvvəllərində törədilən zorakılıq aktları 2 mindən çox insanın ölümü ilə nəticələnib. 1991-ci ildə müstəqillik əldə etdikdən sonra Ermənistan Respublikası faktiki olaraq Azərbaycan Respublikasının ərazilərini işğal edərək - terrora əl ataraq Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını irəli sürdü.
Livan, Suriya, İran, Rusiya, Fransa, Ukrayna, Bolqarıstan, Yunanıstan və ABŞ-da yaşayan 6 mindən çox erməni diaspor tərəfindən maliyyələşdirilib və təchiz edilib. Onlar bir milyondan çox azərbaycanlını beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərini tərk etməyə məcbur edən fəaliyyətlərdə fəal iştirak ediblər. Onların arasında Monte Melkonyan, Vazgen Sislyan və Qrant Markaryan kimi tanınmış terrorçular da var idi”, - yazıda vurğulanıb.
