Müxtəlif kimyəvi maddələr vasitəsilə hazırlanan süni yağların “kərə yağı” adı ilə marketlərdə satıldığını tez-tez müşahidə edirik. Saxta yağlar əsasən bazarlarda, ara marketlərdə və s. satılır. Habelə ildən-ilə də qiymət artımı baş verir. Bəli, bir qisim işbazlar insan sağlamlığına önəm vermədən öz mənaeflərini güdür, daha çox qazanmaq barədə düşünürlər.
Bəs qeyd etdiyimiz süni yağlar necə hazırlanır? Keyfiyyətli kərə yağını necə seçək? Suallarımıza cavab tapmaq üçün Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynovla həmsöhbət olduq. O, Missiya.Az-a açıqlamasında bildirib ki, “kərə yağı” adı ilə satılan bir çox yağlar bitki yağlarının qarışmasından əmələ gəlir:
“Bilirik ki, nənələr inək və yaxud qoyun südünü sərir, onun qaymağını yığaraq normal yağ hazırlayır. Məlumdur ki, altda qalan südün artıq 94 faiz sudur. Lakin ağ rəngədədir. Bəzi nənələrimiz ona yararlılıq müddəti keçmiş, atılmalı olan marqarinləri qarışdırır, 80 dərəcəyə qədər qaynadırlar. Nə qədər qaynatsalar da marqarinlə su qarışmır. Sonra hamalizator deyilən cihaza o mayeni tökürlər. Onu bircins mayeyə çevirirlər, yeni süd ortaya çıxır. Hansı ki, tərkibi heyvan mənşəli yox bitki yağlarından ibarətdir. Yenidən onu sərib qaymaq, sonra təzədən yağ düzəldirlər. Beləliklə, ucuz qiymətə satılan nehrə yağları əmələ gəlir. Heç laboratoriyada da onların mənşəyini tapa bilmirlər. Hətta ciddi marketlərdə belə üzərində inək şəkli çəkilmiş, təbii olduğu iddia edilən müxtəlif yağlar var. Bunların da bir çoxu bitki yağı qarışığı olur, onu da kiçik hərflərlə etiketin hansısa hissəsinə yazırlar. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi etiket məlumatları ilə məhsulun tərkibini araşdırılması istiqamətində ciddi işlər görür. Lakin hələki lazımi nəticələr əldə edilməyib. Bəzi bitki yağlarının üzərində təbii olduğu bildirilsə də, lakin bunlar spred yağıdır. Tərkibindəki bitki yağının mənşəyi yazılmır. AİB olaraq iş aparırıq ki, sözügedən məhsulların mənşəyi qeyd edilsin. Şübhəsiz, istehlakçıların məlumat əldə etmək hüquq var”.
Eyyub Hüseynovun sözlərinə, görə uzun illər AİB-ə uzaq ölkələrdən gətirilən yağlar barədə zənglər gəlirdi:
“6 il öncə Yeni Zelandiyaya konfransa getdim, Azərbaycana yağ göndərən zavodda oldum. Oradakı kolleqalarımızın köməyi ilə həmin zavodda Azərbaycan dilində yağın markalanmasını gördüm. Fermer təsərrüfatına da yollandım və məlum oldu ki, Yeni Zelandiyada heyvanlar tam açıq havada otlayır. Yağ da ucuz başa gəlir. Həmçinin, qiymət monitorinqi apardım. Əmin olduq ki, normal məhsullardır. Sonda əlavə edim ki, insanlar yağ seçərkən əgər məhsul bükülübsə onu sıxsınlar. Hansı daha bərkdirsə o keyfiyyətlidir, çünki dondurlanda çox möhkəm olur və kəsiləndə əzilib tökülür. Onları əridərkən spesifik iy vasitəsilə də müəyyənləşdirmək mümkündür”.
Zərintac Mayisqızı
Missiya.Az
